Vì kèo là khái niệm khá quen thuộc đối với những người làm trong ngành xây dựng, tuy nhiên đối với người không làm trong lĩnh vực này thì thuật ngữ vì kèo có lẽ rất xa lạ. Ngày nay, người ta sử dụng vì kèo trong thi công các công trình kiến trúc nhiều và phổ biến. Để tìm hiểu thêm về loại vật liệu này, các bạn có thể tham khảo bài viết dưới đây!
Vì kèo là gì ?
Vì kèo chính là một bộ phận của mái nhà, tương tự với xà gồ, vì kèo có vai trò chống đỡ và chịu lực, có nhiệm vụ kết nối mái nhà với những bộ phận khác, giúp tăng độ chắc chắn, kiên cố cho mái nhà. Mặt khác, loại vật liệu này góp phần làm tăng tính thẩm mỹ cho ngôi nhà.
Hình dạng của vì kèo thông thường là hình dạng tam giác cân, tạo ra sự đối xứng và có thể đỡ hai mái dốc về 2 phía.
Cấu tạo vì kèo thép
Vì kèo thép được làm bằng dầm thép hoặc dạng dàn, chúng được thiết kế với dạng hình vòm hay dạng hình chéo, có độ dốc thông thường khoảng từ 5 – 15%. Thông qua bản mã liên kết, các chi tiết kèo, cột hay dầm thép được dùng bu lông cao cấp để liên kết với nhau.
Cấu tạo vì kèo thép tam giác cân bao gồm:
- Cạnh đáy hay gọi cách khác là câu đầu.
- Cạnh nghiêng hay gọi là thanh kèo.
- Xà gồ lắp vuông góc trên thanh kèo, là bộ phận chính đỡ mái dốc.
Các loại vì kèo
Trước đây, vì kèo có kết cấu gỗ. Tuy nhiên khi mà sự phát triển của ngành công nghiệp ngày càng đa dạng thì vì kèo được sản xuất với nhiều chất liệu khác nhau. Ngày nay, vì kèo thép hộp là loại thiết kế được sử dụng phổ biến nhất.
Vì kèo gỗ
Loại vì kèo làm từ gỗ này liên kết với nhiều kiểu như cột trốn, chống tường, giả thủ, ván mê, giác chiêng… Các hệ vì kèo gỗ thông thường sẽ được ứng dụng cho những kiểu nhà gỗ truyền thống (nhà 3 gian, 5 gian) hoặc ứng dụng trong các kiến trúc công trình tâm linh như đình, chùa.
Ưu điểm
- Tính thẩm mỹ cao, thân thiện với môi trường: Cách chế tác đa dạng, nét đẹp từ hoa văn và chất liệu của gỗ mang đến sự tinh tế sang trọng. Hơn nữa, những ngôi nhà sử dụng hệ mái vì kèo làm từ gỗ sẽ có thể giúp tiết kiệm năng lượng, từ đó thân thiện với môi trường hơn.
- Độ bền cao: Độ bền của vì kèo gỗ có thể lên đến hàng trăm năm nếu chọn được đúng loại gỗ tốt. Với một số loại gỗ cao cấp thì càng để lâu, chất gỗ càng đẹp và càng có giá trị.
- Chịu tải tốt: Gỗ có kết cấu có thể chịu được sức nặng tốt từ hệ mái. Nhờ đó làm tăng độ bền vững cho ngôi nhà và đảm bảo an toàn cho người sử dụng.
- Đối với những vùng lâm nghiệp, vùng sâu vùng xa khó vận chuyển, vì kèo gỗ vừa tiết kiệm chi phí vừa đỡ công vận chuyển các loại vật liệu khác.
Nhược điểm
- Khó khăn trong việc áp dụng vào các công trình lớn với kích thước công trình dài.
- Gỗ tự nhiên có diện tích bị thu hẹp nên chi phí thi công cao.
- Tuổi thọ của gỗ giảm nên dẫn đến việc chất lượng gỗ cũng bị thấp dần.
- Yêu cầu thợ thi công có chuyên môn và tay nghề cao.
- Có thể bị những tác động từ mối mọt, quá trình thay thế diễn ra phức tạp.
Vì kèo thép hộp
Loại vì kèo này có thể lắp đặt với đa dạng kiểu dáng. Kết cấu của vì kèo sử dụng hai loại chính gồm: thép hộp đen là loại thép được liên kết bởi các mối hàn hay thép hộp mạ kẽm, loại được liên kết bởi các ốc vít. Trong hai loại được nêu trên thì vì kèo thép hộp mạ kẽm ngày càng phổ biến và được sử dụng nhiều hơn bởi:
- Độ an toàn và chắc chắn cao, bất kể là công trình nhỏ hay công trình lớn.
- So với những loại vật liệu khác, thép hộp mạ kẽm có kết cấu nhẹ hơn nhưng khả năng chịu được áp lực cao không thua bất kỳ loại vật liệu nào.
- Không phải bận tâm nhiều bởi các tác động xấu thời tiết.
- Độ giãn nở ít, không lo về vấn đề nứt nẻ hay mối mọt, không sợ bị cháy.
- Lắp đặt khá nhanh chóng và dễ dàng, quá trình thi công không bị phát sinh thêm phụ phí.
- Chi phí để bảo trì, bảo dưỡng vì kèo loại này thấp.
Hạn chế của loại vì kèo thép hộp là giá thành tương đối cao và trong thi công cần phải các trang thiết bị hiện đại, đồng bộ.
Tiêu chuẩn thiết kế, thi công vì kèo
Để đảm bảo quá trình thi công diễn ra một cách nhanh chóng, thuận tiện và đảm bảo an toàn thì việc thiết kế khung kèo hợp lý cũng rất quan trọng. Do đặc điểm và xu hướng thị trường nên bài viết này sẽ giới thiệu đến các bạn tiêu chuẩn thiết kế và thi công hệ khung kèo thép hộp.
Tính toán các vì kèo mái ngói và tìm hiểu các bước thi công
Tiến hành tính toán diện tích mái và khối lượng các thanh kèo cần sử dụng sau khi đã xác định được mẫu thiết kế hệ mái, tiếp theo đó sẽ tiến hành thi công lắp dựng theo từng bước, cụ thể như sau:
Dựng các khung vì kèo
Theo bản vẽ thiết kế và thực tế công trình vì kèo thép hộp, thợ thi công bắt đầu tiến hành lắp đặt hệ thống kèo được đánh số k1, k2, k3… đáp ứng đúng yêu cầu kỹ thuật và đảm bảo chắc chắn khoảng cách giữa các vì kèo thép là 1,1-1,2m.
Bắn mè
Khoảng cách bắn mè cần phải được tính toán sao cho hợp lý nhất có thể. Thiết kế các thanh mè đặt song song với nhau và vuông góc với vì kèo. Khoảng cách tiêu chuẩn mè là 310 – 350 mm, kích thước này sẽ tùy thuộc vào loại ngói được sử dụng để lợp trên mái.
Lợp ngói
Trung bình, số lượng ngói trên 1m2 mái tầm khoảng 10 viên. Ngói được lợp từ phải qua trái và từ dưới lên trên theo quy định.
Viên ngói đầu tiên sẽ được lợp từ bên phải cách 3cm,khoảng cách này tính từ cạnh bên ngoài của hông bên ngoài. Ngói phải được chống lợp theo kiểu so le và chồng lên nhau ít nhất là 8cm. Có thể cố định ngói với phần mái thép hộp bằng đinh vít hoặc thép buộc.
Khoảng cách của vì kèo mái tôn và các tiêu chuẩn kỹ thuật quan trọng
Mỗi công trình khác nhau sẽ có khoảng cách vì kèo khác nhau. Để đảm bảo sự vững chắc và an toàn cho công trình xây dựng thì vì kèo mái tôn thường có khoảng cách như sau:
- Khoảng cách giữa các vì kèo: 2m – 3m.
- Khoảng cách các thanh mè (li tô): 0,8m – 1,1m.
- Khoảng cách vượt nhịp kèo: 24m.
Để việc thi công được đảm bảo an toàn trong khoảng thời gian dài, cần tuân thủ một số tiêu chuẩn quan trọng sau đây:
Tiêu chuẩn về tải trọng và tác động
| STT | Quốc gia | Tiêu chuẩn |
|---|---|---|
| 1 | Việt Nam | TCVN 2737 – 1989 |
| 2 | Mỹ | AS 1170.1 – 1989, AS 1170.2 – 1989 |
| 3 | Úc | AS/NZ 4600 – 1996 |
Tiêu chuẩn về độ võng
- Độ võng kèo theo phương thẳng đứng = L / 250.
- Độ võng xà gồ theo phương thẳng đứng = L / 150.
Tiêu chuẩn về cường độ của các vít liên kết
- Độ nở bulong M 12 x 50.
- Vít mạ kẽm loại 12 – 14 x 20 mm.
- Cường độ chịu cắt HEX bằng hoặc lớn hơn 6,8 KN.
Lựa chọn, sử dụng và thiết kế vì kèo thép hộp cần chú ý những gì?
Nhà dân dụng và các công trình công nghiệp thường yêu cầu độ bền và kiên cố cao nên thường chọn thiết kế vì kèo thép hộp.
Trường hợp đối với công trình hay chịu sự tác động của nhiệt độ cao, chúng ta không nên lựa chọn khung kèo bởi khi thi công ở nhiệt độ như vậy, vì kèo có thể dẫn đến nguy cơ hư hại và ảnh hưởng đến chất lượng công trình.
Có thể sử dụng các nguyên liệu che mặt ngoài vì kèo như gạch, kính, đá, bê tông hay các loại sơn bảo vệ. Điều này không chỉ giúp tăng giá trị thẩm mỹ công trình mà còn giúp vì kèo thép tránh được những tác động xấu, bảo vệ an toàn vì kèo.
Trên đây là toàn bộ các thông tin về vì kèo, các loại vì kèo cũng như tiêu chuẩn lắp đặt cụ thể. Các bạn có thể tham khảo để áp dụng trong lắp đặt, sử dụng. Chúc các bạn thành công.
Nếu bạn có thắc mắc hay có vấn đề cần hỗ trợ, bạn có thể liên hệ trực tiếp với CityA Homes thông qua các kênh sau:
- Hotline: 0905 389 389
- Email: cityahomes.vn@gmail.com
CityA Homes hiện đang có chương trình khuyến mãi dành cho khách hàng thiết kế nhà Đà Nẵng. CityA Homes sẽ hỗ trợ quý khách 24/24h với cam kết chất lượng tốt nhất!
